H. Pylori λοίμωξη

H. pylori λοίμωξη

Θεωρείται μία από τις συχνότερες μικροβιακές λοιμώξεις στον άνθρωπο. Ο επιπολασμός της είναι ~ 80% στις αναπτυσσόμενες χώρες και 20-50% στις αναπτυγμένες. Ο κίνδυνος μολύνσεως αυξάνεται με την ηλικία, κυμαινόμενος σε χαμηλά ποσοστά στην παιδική ηλικία (10%) και στο ~50% του παγκόσμιου ανθρώπινου πληθυσμού στην ηλικία των 50 ετών. HH. pyloriλοίμωξη ποικίλει ανά τον κόσμο και είναι συχνότερη στα υποδεέστερα κοινωνικά στρώματα, φαίνεται δε ότι αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείκτη του κοινωνικοοικονομικού επιπέδου μιας κοινωνίας όπως αυτό καθορίζεται από το επίπεδο εκπαίδευσης, τις συνθήκες διαβίωσης, το εισόδημα και την επαγγελματική ενασχόληση. Διαπιστώνεται σήμερα σημαντική μείωση της επιπτώσεως της νόσου παγκοσμίως, πιθανώς λόγω της βελτίωσης των συνθηκών υγιεινής αλλά και της μεγαλύτερης κατανάλωσης αντιβιοτικών κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας που οδηγεί σε πιθανή εξάλειψη του βακτηρίου. Ως επακόλουθο, η επίπτωση της λοιμώξεως κατά την ενήλικη ζωή κυμαίνεται από 0,3-0,5% ανά έτος, ενώ ο ρυθμός ιάσεως είναι ίσος ή μεγαλύτερος.

Το υπεύθυνο H. pylori, το οποίο απομονώθηκε για πρώτη φορά από τους Νομπελίστες Warren και Marshall το 1983, αποτελεί gram(-) μικροαερόφιλο, ευκίνητο, σπειροειδές βακτήριο που παράγει ένζυμα, τοξίνες και διεγείρει την έκλυση ποικίλων φλεγμονωδών μεσολαβητών αποικίζοντας το γαστρικό βλεννογόνο. Πρόκειται για κατεξοχήν εξωκυττάριο μικροοργανισμό και ενίοτε εντοπίζεται ενδοκυττάρια. Χαρακτηριστικό του αποτελεί ο έντονος ιστικός τροπισμός, αποικίζοντας το γαστρικό επιθήλιο του στομάχου ή σε περιοχές με γαστρική μεταπλασία ή έκτοπο γαστρικό ιστό (επιθήλιο Barrett’s, μεταπλασία δωδεκαδακτυλικού βλεννογόνου και εκκόλπωμα Meckel).

Το προφίλ της H. pylori λοιμώξεως σχετίζεται με τους λοιμογόνους παράγοντες του μικροβίου οι οποίοι διακρίνονται σε αυτούς που προάγουν τον αποικισμό και σε αυτούς που επάγουν την ιστική βλάβη.

Πίνακας 2. Παράγοντες του H. pyloriπου προάγουν τον αποικισμό και επάγουν την ιστική βλάβη (CagA: Cytotoxin–associatedgeneA, VacA: VacuolizationcytotoxinA)

Γενικά οι επιπτώσεις αποικισμού του H. pylori στον γαστροδωδεκαδακτυλικό βλεννογόνο είναι άμεσες (παράγει πρωτεϊνικές ουσίες που βλάπτουν άμεσα το επιθήλιο και μειώνουν την αντίσταση του βλεννογόνου) ή έμμεσες (προάγει την ενεργοποίηση και στρατολόγηση φλεγμονωδών κυττάρων) στην εξεργασία της επαγόμενης βλεννογονικής φλεγμονής.

Κύριες H. pylori-σχετιζόμενες παθολογικές καταστάσεις

Οι κύριες H. pylori-σχετιζόμενες παθολογικές καταστάσεις περιλαμβάνουν: γαστροδωδεκαδακτυλικά έλκη (έχουν αναφερθεί στο 1-10% των ασθενών με H. pyloriλοίμωξη), γαστρικό καρκίνο (στο 0,1-3%) και MALT λέμφωμα (σε <0,01%, Πίνακας 3), οντότητες που συνετέλεσαν ώστε το H. pyloriνα καταταγεί ως καρκινογόνο τάξεως Ι από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας.

.

1. 1.1.1.Γαστροδωδεκαδακτυλικά έλκη

Για τη διεργασία της ελκογενέσεως, το H. pylori δυνατόν να προκαλεί: 1. υπεργαστριναιμία, δευτεροπαθώς από διαταραχή της εκκρίσεως σωματοστατίνης, λόγω δυσλειτουργίας των D κυττάρων από την επίδραση της αμμωνίας ή την υπερπαραγωγή κυτταροκινών και άλλων δραστικών ουσιών του βακτηρίου, που επιδρούν στη λειτουργία των G και D κυττάρων, φαινόμενο που κυρίως παρατηρείται σε λοίμωξη με CagA(+) στελέχη, και 2. υπερέκκριση οξέος, μέσω των παραγομένων φλεγμονωδών κυτταροκινών (TNF-α, IL-1β, IFN-γ), υπερπλασίας και υπερλειτουργίας των G κυττάρων του άντρου που παράγουν γαστρίνη και τροφικής δράσεως της γαστρίνης κυρίως στα τοιχωματικά κύτταρα. Η εκρίζωση της H. pyloriλοιμώξεως επιφέρει μορφολογική και λειτουργική αποκατάσταση των D κυττάρων και μακροχρόνια θεραπεία των δωδεκαδακτυλικών ελκών σε >80% των ασθενών των οποίων τα έλκη δεν σχετίζονται με τη λήψη ΜΣΑΦ. Τα ΜΣΑΦ ευθύνονται για την πλειονότητα των H. pylori-αρνητικών ελκών. Επιπλέον, η εκρίζωση της H. pyloriλοιμώξεως συνήθως θεραπεύει και το γαστρικό έλκος εφόσον δεν οφείλεται σε λήψη ΜΣΑΦ .

1. 1.1.2.Γαστρικός καρκίνος

Για τη διεργασία της καρκινογενέσεως, η εμμένουσα και επιδεινούμενη H. pylori-σχετιζόμενη βλάβη, ιδιαίτερα η παρουσία λοιμογόνων και τοξικών CagA(+) H. pylori στελεχών, οδηγεί σε ατροφία και εντερική μεταπλασία του γαστρικού βλεννογόνου με μεταναστευτικό χαρακτήρα προς το σώμα και θόλο του στομάχου, παραβλάπτοντας τη λειτουργία των τοιχωματικών κυττάρων και προκαλώντας την ατροφική πολυεστιακή πανγαστρίτιδα, η οποία ευοδώνει τη βακτηριακή ανάπτυξη και προάγει την ογκογένεση μέσω παραγωγής καρκινογόνων ουσιών. Στη συνάφεια αυτή, δεδομένα δείχνουν ότι συστοιχία πολυμορφισμών της IL-6 θεωρείται ως παράγοντας κινδύνου για ανάπτυξη ατροφικής γαστρίτιδας και γαστρικού καρκίνου μόνο σε ασθενείς μολυσμένους από H. pylori. Επιπλέον, η κυτταροκίνη IL-1 εμπλέκεται στην ογκογένεση, η δε γονιδιακή συστοιχία πολυμορφισμών της IL-1 σχετίζεται με αυξημένο διττό κίνδυνο προκλήσεως υποχλωρυδρίας επαγόμενης από το H. pylori και αναπτύξεως γαστρικού καρκίνου .

Επισημαίνεται ότι ο γαστρικός καρκίνος διαχωρίζεται κυρίως σε δύο τύπους νεοπλασίας (εντερικού και διαχύτου τύπου) οι οποίοι παρουσιάζουν διαφορετικά επιδημιολογικά και προγνωστικά χαρακτηριστικά. Η H. pylori λοίμωξη εμπλέκεται στην παθογένεση κυρίως του εντερικού αλλά και του διαχύτου τύπου καρκίνου. Η θεώρηση ότι η παθογένεση του εντερικού τύπου κακοήθειας αποτελεί προοδευτική αλληλουχία αλλοιώσεων που περιλαμβάνει γαστρική ατροφία-μεταπλασία-δυσπλασία-καρκίνο, συνεπάγεται αρχικώς τη δημιουργία φλεγμονής από H. pylori λοίμωξη ή/και από έκθεση σε τοξίνες (δίαιτα υψηλή σε άλας, συντηρημένα φαγητά, χολικά άλατα), που δυνατόν να απολήξουν σε χρόνια ενεργό γαστρίτιδα. Σε μια υποομάδα αυτών των ασθενών, η φλεγμονώδης αυτή διαδικασία οδηγεί σταδιακά στην ανάπτυξη ατροφικής γαστρίτιδας (με απώλεια αδενικού ιστού), εντερικής μεταπλασίας, δυσπλασίας, πρώιμου και τελικά προχωρημένου γαστρικού καρκίνου.

Ειδικότερα, επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της H. pyloriλοιμώξεως και του γαστρικού καρκίνου που δεν εντοπίζεται στην καρδία (γαστρικού καρκίνου που εντοπίζεται άπω της γαστρο-οισοφαγικής συμβολής). Ο κίνδυνος καρκίνου είναι μεγαλύτερος σε ασθενείς στους οποίους η λοίμωξη προκαλεί φλεγμονή του βλεννογόνου στο άντρο και το θόλο και προκαλεί βλεννογονική ατροφία και εντερική μεταπλασία. Η εκρίζωση της H. pyloriλοιμώξεως μειώνει την πρόοδο της ατροφικής γαστρίτιδος, αλλά φαίνεται ότι δεν αναστρέφει την ατροφία ή την εντερική μεταπλασία, παραμένει δε ασαφές αν η εκρίζωση της λοιμώξεως μειώνει τον κίνδυνο αναπτύξεως γαστρικού καρκίνου. Εντούτοις, πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι εκρίζωση της λοιμώξεως φαίνεται ότι παρεμποδίζει την ανάπτυξη γαστρικού καρκίνου

1. 1.1.3.MALT λέμφωμα

Επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν, επίσης, ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της H. pyloriλοιμώξεως και της παρουσίας γαστρικού MALT λεμφώματος. Επιπλέον, η εκρίζωση της λοιμώξεως προκαλεί ύφεση των περισσότερων εντοπισμένων γαστρικών MALT λεμφωμάτων.

1. 1.2.Άλλες H. pylori-σχετιζόμενες εντερικές εκδηλώσεις

Τουλάχιστον το 50% των ανθρώπων που υποβάλλονται σε ενδοσκόπηση για συμπτώματα από το ανώτερο πεπτικό δεν έχουν ευρήματα γαστροδωδεκαδακτυλικών εξελκώσεων ή οισοφαγίτιδος και θεωρείται ότι πάσχουν από μη ελκωτική ή λειτουργική δυσπεψία. Στους ασθενείς αυτούς, η λήψη βιοψιών από το γαστρικό βλεννογόνο συχνά αποκαλύπτει την παρουσία H. pyloriλοιμώξεως και σχετιζόμενης με αυτή φλεγμονής, αν και το εύρημα αυτό είναι επίσης σύνηθες σε άτομα χωρίς συμπτώματα από το ανώτερο πεπτικό. Η κύρια θεραπευτική στρατηγική για τη δυσπεψία τέτοιων ασθενών <45 ετών είναι: έλεγχος και θεραπεία εκριζώσεως (testandtreat)³²⁶. Εντούτοις, οι περισσότερες τυχαιοποιημένες μελέτες που διερευνούν τα αποτελέσματα των θεραπειών εκριζώσεως του H. pyloriσε ασθενείς με μη ελκωτική δυσπεψία δεν δείχνουν σημαντικό όφελος σε ότι αφορά την ύφεση των συμπτωμάτων. Ορισμένες δείχνουν όφελος μη σημαντικό, πιθανόν οφειλόμενο στην ύπαρξη μη αναγνωρίσιμης εξελκώσεως.

Η συσχέτιση μεταξύ της H. pyloriλοιμώξεως και γαστροοισοφαγικής παλινδρομικής νόσου (ΓΟΠΝ), κατάσταση που προδιαθέτει για ανάπτυξη οισοφάγου Barrett’s και αδενοκαρκινώματος οισοφάγου, έχει αποτελέσει αντικείμενο έντονης επιστημονικής μελέτης, τα δε βιβλιογραφικά δεδομένα εμφανίζονται συχνά αντιφατικά μεταξύ τους. Η αρχικά επικρατούσα θεώρηση, βασιζόμενη κυρίως σε ανασκοπικές μελέτες, υποστηρίζει την παρουσία αρνητικής συσχετίσεως H. pyloriλοιμώξεως και ΓΟΠΝ, αν και το εύρημα αυτό είναι πιο εμφανές στις Ασιατικές χώρες. Επιπλέον, η παρατηρούμενη μείωση της συχνότητας της λοιμώξεως, κυρίως λόγω H. pyloriεκριζώσεως και μειώσεως της H. pylori–σχετιζόμενης ελκωτικής νόσου, οδήγησε στην άνοδο της ΓΟΠΝ και το σχετιζόμενο με τη νόσο αδενοκαρκίνωμα οισοφάγου στις αναπτυγμένες χώρες, εύρημα που αρχικά συνηγορεί υπέρ του προστατευτικού ρόλου της λοιμώξεως έναντι της ΓΟΠΝ. Εντούτοις, νεότερες προοπτικές μελέτες των ίδιων ερευνητών που βρήκαν αρχικά αρνητική συσχέτιση αλλά και ένας μεγάλος αριθμός σύγχρονων τυχαιοποιημένων μελετών, δείχνουν ότι η εκρίζωση της λοιμώξεως δεν φαίνεται να προκαλεί ΓΟΠΝ. Αντίθετα, η H. pyloriεκρίζωση φαίνεται ότι προκαλεί ύφεση της οισοφαγίτιδας, βελτίωση των συμπτωμάτων της ΓΟΠΝ, της ποιότητας ζωής των ασθενών και ελάττωση των υποτροπών της νόσου, μειώνοντας την δυνητική ανάπτυξη οισοφάγου Barrett’sκαι αδενοκαρκινώματος οισοφάγου. Επιπλέον, παρατηρείται αυξημένος επιπολασμός της λοιμώξεως στην ενδοσκοπικά μη διαβρωτική παλινδρομική νόσο (nonerosiverefluxdisease), σχετιζόμενη με επαγωγή της χημειοκίνης IL-8, η οποία συμβάλλει στην πρόκληση βλάβης, κυρίως μέσω μεταναστεύσεως των ουδετεροφίλων και επαγωγής οξειδωτικού στρες. Επισημαίνεται ότι το εύρημα της αυξανόμενης συχνότητας της ΓΟΠΝ στις αναπτυγμένες χώρες δυνατόν μερικώς να ερμηνευθεί όχι μόνο από μείωση της συχνότητας της H. pyloriλοιμώξεως αλλά μάλλον από την επούλωση του H. pylori-σχετιζόμενου πεπτικού έλκους το οποίο συχνά συνυπάρχει με ΓΟΠΝ.Έως 60% των ασθενών με δωδεκαδακτυλικό έλκος παρουσιάζουν συνυπάρχοντα συμπτώματα ΓΟΠΝ. Κατά συνέπεια, η θεραπεία του πεπτικού έλκους προκαλεί ύφεση της συμπτωματολογίας του έλκους, αναδύοντας την συμπτωματολογία της προϋπάρχουσας συγκεκαλυμμένης ΓΟΠΝ. Με την άποψη αυτή συνηγορούν αναδρομικές μελέτες σε μεγάλο αριθμό ασθενών (~21000 ασθενείς) που δείχνουν ότι η μείωση της H. pyloriλοιμώξεως την επταετία 1996-2002 συμπίπτει με μείωση της συχνότητας του πεπτικού έλκους και άνοδο της ΓΟΠΝ, νέα δε εμφάνιση ΓΟΠΝ μετά εκρίζωση H. pyloriλοιμώξεως είναι σπάνια . Επίσης αναδρομικές μελέτες σε μεγάλο αριθμό ασθενών (61548) με δωδεκαδακτυλικά έλκη δείχνουν ότι οι ασθενείς αυτοί έχουν αυξημένο κίνδυνο (70%) αναπτύξεως αδενοκαρκινώματος οισοφάγου, υποδηλώνοντας ότι η υποκείμενη H. pyloriλοίμωξη που κατεξοχήν προκαλεί τα δωδεκαδακτυλικά έλκη ευθύνεται για την ανάπτυξη του αδενοκαρκινώματος οισοφάγου. Οι μελέτες αυτές ενισχύονται με σημαντικό αριθμό παραπλήσιων δεδομένων. Επιπρόσθετα, η θεώρηση ότι ο «προστατευτικός» ρόλος του H. pyloriέναντι της ΓΟΠΝ πραγματοποιείται μέσω επαγωγής της αλληλουχίας H. pylori-προκαλούμενη ατροφική γαστρίτιδα – υποχλωρυδρία – μείωση όξινης ΓΟΠΝ – όχι ανάπτυξη ΓΟΠΝ, φαίνεται να μην ευσταθεί, επειδή με την ίδια αλληλουχία προκλήσεως υπο- ή αχλωρυδρίας η H. pyloriλοίμωξη αναμενόταν να προφυλάσσει την ανάπτυξη έλκους, θεώρηση ασυμβίβαστη, ισχύοντος του κανόνος: όχι οξύ, όχι έλκος. Με την τελευταία συνάφεια, πολλά πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι το H. pyloriδεν ήταν και δεν είναι «προστατευτικό» ακόμη και έναντι της ΓΟΠΝ. Αντίθετα, φαίνεται να ισχύει η ακόλουθη λογική θεώρηση: η εκδήλωση της ΓΟΠΝ εξαρτάται άμεσα από το οισοφαγικό φορτίο οξέος, η δε επίπτωσή της, είναι συνυφασμένη με την υπερέκκριση οξέος, κατάσταση που κατεξοχήν προκαλεί εμφάνιση πεπτικού έλκους. Επειδή η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων ελκωτικής νόσου οφείλεται αποδεδειγμένα στην παρουσία του H. pylori, κατά συνέπεια το μικρόβιο δυναμικά προάγει και την ανάπτυξη της ΓΟΠΝ, επάγοντας την οξύτητα .

Ειδικότερα, όσον αφορά την πιθανή συσχέτιση H. pyloriλοιμώξεως με την αλληλουχία οισοφάγος Barrett’s – δυσπλασία – αδενοκαρκίνωμα οισοφάγου, ενώ αρχικά επιδημιολογικά δεδομένα υποδηλώνουν πιθανή «προστατευτική» επίπτωση του H. pyloriστον οισοφάγο Barrett’s, νεότερες εκτιμήσεις υποδηλώνουν ότι: α) η H. pyloriλοίμωξη είναι σημαντικά συχνότερη και αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για οισοφάγο Barrett’s, β) τα CagA(+) H. pyloriστελέχη δεν μειώνουν τον κίνδυνο για οισοφάγο Barrett’sκαι γ) σε ασθενείς με H. pylori-σχετιζόμενη ατροφία σώματος στομάχου και συνοδό οισοφαγίτιδα ή οισοφάγο Barrett’s, η προβλεπόμενη συχνότητα εμφανίσεως γαστρικού ή οισοφαγικού αδενοκαρκινώματος είναι υψηλότερη σε σύγκριση με την συχνότητα αδενοκαρκινώματος οισοφάγου μετά εκρίζωση της H. pyloriλοιμώξεως, δεδομένα που επιβάλλουν την εφαρμογή θεραπείας εκριζώσεως στους ασθενείς αυτούς με ΓΟΠΝ ή οισοφάγο Barrett’sόλων των ηλικιών για αναμενόμενη μείωση των 2 τύπων κακοήθειας .

Πρόσφατα σχετικά δεδομένα στον Βορειο-Ελλαδικό χώρο δείχνουν τα ακόλουθα: 1) παρουσία H. pylori λοιμώξεως σε σημαντική αναλογία των ασθενών με ΓΟΠΝ και οισοφάγο Barrett’s, υποδηλώνοντας ότι το βακτήριο ευθύνεται στην αιτιοπαθογένεια της αναφερόμενης αλληλουχίας, 2) συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου (ΓΟΠΝ), υπερέκφραση του ογκογονιδίου Ki-67 στο οισοφαγικό επιθήλιο των ασθενών με οισοφάγο Barrett’s, το οποίο έχει δειχθεί ότι επάγει τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό και την ογκογένεση, 3) απουσία διαφοράς εκφράσεως του ογκοκατασταλτικού γονιδίου p53 στο οισοφαγικό επιθήλιο στους ασθενείς με οισοφάγο Barrett’s και τους μάρτυρες με ΓΟΠΝ, υποδηλώνοντας πιθανή έλλειψη ουσιώδους συμμετοχής του ογκοκατασταλτικού αυτού γονιδίου στην αλληλουχία ΓΟΠΝ – οισοφάγος Barrett’s – αδενοκαρκίνωμα οισοφάγου στο συγκεκριμένο δείγμα πληθυσμού, 4) υπερέκφραση της αποπτωτικής Bax πρωτεΐνης στο οισοφαγικό επιθήλιο και γαστρικό βλεννογόνο στη συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών με οισοφάγο Barrett’s συγκριτικά με τους μάρτυρες (ΓΟΠΝ), εύρημα που βρίσκεται σε αντίθεση με αντίστοιχα διεθνή δεδομένα, είναι δε ενδεικτικό έντονης ενεργοποιήσεως των προστατευτικών αποπτωτικών μηχανισμών, 5) απουσία διαφοράς εκφράσεως της αντιαποπτωτικής Bcl-2 πρωτεΐνης στο οισοφαγικό επιθήλιο στους ασθενείς με οισοφάγο Barrett’s και τους μάρτυρες με ΓΟΠΝ και έλλειψη της παρουσίας της στο ~55% και ~76% των ασθενών με οισοφάγο Barrett’s και ΓΟΠΝ, αντίστοιχα, 6) παρουσία μικροδορυφορικής αστάθειας (microsatelliteinstability, MSI) μόνο σε μία περίπτωση ασθενούς με οισοφάγο Barrett’s και συνοδό H. pyloriλοίμωξη, επιβεβαιώνοντας διεθνή δεδομένα που δείχνουν ότι μόνο η μειονότητα των σχετιζόμενων με οισοφάγο Barrett’s αδενοκαρκινωμάτων οισοφάγου εκδηλώνουν MSI-σχετιζόμενη βλάβη, 7) αυξημένη παρουσία TLs στον οισοφαγικό και γαστρικό βλεννογόνο των ασθενών με οισοφάγο Barrett’s σε σύγκριση με την ομάδα των μαρτύρων, 8) αυξημένη αναλογία των βοηθητικών (CD4+) TLs στο περιφερικό αίμα των ασθενών με οισοφάγο Barrett’sπου αφορά κατεξοχήν την υποομάδα των H. pylori (+) ασθενών με οισοφάγο Barrett’s και αυξημένη αναλογία των φυσικών κυτταροκτόνων κυττάρων [CD3-/CD(16/56)+] στη συνολική ομάδα των μαρτύρων χωρίς όμως η τελευταία αναλογία να διαφέρει μεταξύ των 2 υποομάδων H. pylori (+) ασθενών με οισοφάγο Barrett’s και μαρτύρων, και 9) αυξημένη έκφραση του σχετιζόμενου με απόπτωση Fas αντιγόνου (CD95) στον βλεννογόνo του σώματος και άντρου του στομάχου, αντίστοιχα, των ασθενών με οισοφάγο Barrett’s και των μαρτύρων με ΓΟΠΝ .

Συνοψίζοντας, τα ευρήματα αυτά δείχνουν ότι κυρίως σε έδαφος H. pylori λοιμώξεως, η παρουσία πιθανής ισορροπίας μεταξύ του κυτταρικού πολλαπλασιασμού (υποδηλούμενης από την ανευρεθείσα αυξημένη έκφραση του ογκογονιδίου Ki-67) και της αποπτώσεως (υποδηλούμενης από την ανευρεθείσα υπερέκφραση της Bax πρωτεΐνης) ή τάσεως επικρατήσεως των αποπτωτικών μηχανισμών στον οισοφάγο Barrett’s (υποδηλούμενη από την υπερέκφραση της Bax και έκφραση της Bcl-2 στο ~94% και μόνον στο ~45% των ασθενών με οισοφάγο Barrett’s, αντίστοιχα) πιθανόν να εξηγεί, τουλάχιστον εν μέρει, τη χαμηλή επίπτωση αδενοκαρκινώματος οισοφάγου στην Ελλάδα . Επιπλέον, τα ευρήματα αυτά πιθανολογούν την παρουσία κυτταρικής ανοσιακής απαντήσεως που πιθανόν να παρεμποδίζει την επαγωγή κακοήθους φαινοτύπου και εξαλλαγής της H. pylori-σχετιζόμενης αλληλουχίας ΓΟΠΝ – οισοφάγος Barrett’s – αδενοκαρκίνωμα οισοφάγου, δίνουν δε μια επιπλέον εξήγηση για το χαμηλό επιπολασμό του αδενοκαρκινώματος οισοφάγου στον Ελλαδικό χώρο .

Εκτός από το ανώτερο πεπτικό, πρόσφατες ενδείξεις υποδηλώνουν ότι το H. pylori φαίνεται να εμπλέκεται και στην καρκινογένεση του παχέος εντέρου. Έχει παρατηρηθεί, αυξημένη συχνότητα παρουσίας H. pylori λοιμώξεως σε δείγματα βιοψιών ασθενών με καρκίνο παχέος εντέρου, ο δε αποικισμός του H. pylori σχετίζεται με αυξημένο κυτταρικό πολλαπλασιασμό (αυξημένη έκφραση ογκογονιδίου Ki-67) και μειονεκτική απόπτωση (κυρίως αυξημένη έκφραση της αντιαποπτωτικής Bcl-2 πρωτεΐνης) στον κακοήθη ιστό σε σχέση με τον παρακείμενο υγιή εντερικό βλεννογόνο, που συμβάλουν στην καρκινογένεση του παχέος εντέρου. Επιπλέον, πιθανολογείται ότι η H. pylori-σχετιζόμενη εντόπιση στο παχύ έντερο με συνοδό βλάβη στρατολογεί αρχέγονα κύτταρα μυελού των οστών στο εντερικό επιθήλιο όπου δυνατόν να διευκολύνουν την πρόοδο καρκίνου παχέος εντέρου, όπως κάτι αντίστοιχο αναφέρεται για τον γαστρικό καρκίνο. Τέλος υποστηρίζεται ότι η Hpylori λοίμωξη πιθανόν να ευθύνεται και για την μεταστατική νόσο του εγκεφάλου από πρωτοπαθείς όγκους πεπτικής οδού, πνεύμονος ή και μαστών. Στην περίπτωση αυτή η Hpylori λοίμωξη μέσω εκλύσεως ποικίλων φλεγμονωδών μεσολαβητών προκαλεί βλάβη του αιματοεγκεφαλικού φραγμού και συμβάλλει στη δίοδο των κακοήθων κυττάρων από την περιφέρεια στον εγκέφαλο .

1. 1.3.H. pylori-σχετιζόμενες εξωεντερικές εκδηλώσεις

Μια πλειάδα εξωεντερικών κλινικών συνδρόμων, όπως καταγράφεται στην νεότερη αλλά και πρόσφατη βιβλιογραφία, έχει συσχετισθεί με την H. pyloriλοίμωξη και περιλαμβάνουν αγγειο-εγκεφαλικές παθήσεις, αρτηριακή υπέρταση, στεφανιαία νόσο, αθηροσκλήρωση, χρόνια κνίδωση, σύνδρομο Raynaud’s, σύνδρομο Sjögren’s, ημικρανία, επιληψία, αιματολογικές παθήσεις (αναιμία, μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα, ιδιοπαθής θρομβοπενική πορφύρα), ηπατικά νοσήματα (όπως πρωτοπαθής χολική κίρρωση), ροδόχρους ακμή, νευροεκφυλιστικές νόσους, ήπια νοητική στέρηση, νόσο Alzheimer’s, νόσο Parkinson’s, σύνδρομο Guillain–Barré, γλαύκωμα, αυτοάνοση παγκρεατίτιδα, κληρονομικό αγγειοοίδημα, ή άλλες εξωεντερικές νεοπλασίες (π.χ., αδενοκαρκίνωμα πνευμόνων, ήπατος, παγκρέατος, καρκίνος ωοθηκών και μαστού με ή χωρίς την αναφερόμενη μεταστατική νόσο εγκεφάλου) [Πίνακας 3].

Πίνακας 3.H. pylori-σχετιζόμενες εντερικές και εξωεντερικές εκδηλώσεις