Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω τη δυσκοιλιότητα;

      H δυσκοιλιότητα είναι κάτι πολύ συχνό στις Δυτικές κοινωνίες, συνήθως όμως είναι ήπια και περιστασιακή. Η ύπαρξη πολλών over the counter φαρμάκων οδηγεί στο να πηγαίνουν στον γιατρό για συμβουλή μόνο το 30% των ασθενών. Στον πληθυσμό υπάρχει μια σύγχυση σχετικά με το τι ορίζουμε ως δυσκοιλιότητα και εάν η δυσκοιλιότητα αφορά την συχνότητα των κενώσεων ή την δυσκολία στην κένωση. Για το λόγο αυτό τα κριτήρια της Ρώμης θεωρούν πως υπάρχει λειτουργική δυσκοιλιότητα όταν υπάρχουν 2 από τα παρακάτω για τουλάχιστον 12 εβδομάδες τον τελευταίο χρόνο [όχι απαραίτητα συνεχείς]

1.    δυσκολία [σφίξιμο] τουλάχιστον στο 25% των κενώσεων
2.    Σκληρά κόπρανα σε τουλάχιστον στο 25% των κενώσεων
3.    Αίσθημα ανεπαρκούς κένωσης τουλάχιστον στο 25% των κενώσεων
4.    Αίσθημα κωλύματος στον πρωκτό κατά την κένωση σε τουλάχιστο 25% των κενώσεων
5.    Μηχανικές κινήσεις [π.χ. είσοδος του δακτύλου..] για να διευκολυνθεί η κένωση σε τουλάχιστον 25% των κενώσεων
6.    Λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα

Η χρόνια δυσκοιλιότητα χωρίζεται σε 3 κατηγορίες:

• Δυσκοιλιότητα βραδείας διόδου στο παχύ έντερο εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες και σχετίζεται με διαταραχές στο μυεντερικό πλέγμα και σε νευρομεταβιβαστές με απότέλεσμα την ελάττωση του ύψους των περισταλτικών κινήσεων που προωθούν τα κόπρανα
• Δυσκοιλιότητα με φυσιολογικό χρόνο διόδου συνήθως σε άτομα με έντονο στρες ενώ συνυπάρχει συχνά και διαταραχή στις ορθοπρωκτικές κινητικές και αισθητικές λειτουργίες
• Διαταραχές αφόδευσης [δυσχεσία] είναι διαταραχές που ‘μαθαίνονται’ και οφείλονται κυρίως σε αδυναμία χαλάρωσης του ηβοορθικού μυός και σφιγκτήρων μυών και μη ευθειασμό της ορθοπρωκτικής γωνίας. Πολλοί από τους ασθενείς αυτούς έχουν και δυσκοιλιότητα βραδείας διόδου και βοηθώνται πολύ από μεθόδους όπως το biofeedback

Μύθος: H καθημερινή κένωση είναι απαραίτητη για την υγεία μας. Η χρόνια δυσκοιλιότητα οδηγεί σε χειροτέρευση της υγείας λόγω μη αποβολής τοξινών από το έντερο.

Πρέπει να γίνει κατανοητό πως δεν είναι απαραίτητο να έχουμε όλοι μια κένωση την ημέρα. Εξάλλου οι γυναίκες έχουν λιγότερες κενώσεις από τους άνδρες. Η κατανόηση αυτής της αρχής θα διώξει το άγχος από πολλούς ασθενείς και θα αποφευχθεί η άσκοπη λήψη φαρμάκων.

Mύθος: Η δυσκοιλιότητα είναι αποτέλεσμα ελαττωμένης πρόσληψης ύδατος/φυτικών ινών και άσκησης

Είναι αλήθεια πως η πρόσληψη φυτικών ινών και ύδατος σε συνδυασμό με άσκηση οδηγεί σε σχηματισμό κοπράνων που είναι πιο μαλακά και μεγάλα με ευκολότερη αποβολή. Παρά ταύτα οι λίγες μελέτες που έχουν γίνει δεν έχουν βρει μικρότερη κατανάλωση φυτικών ινών σε ασθενείς με δυσκοιλιότητα. Εξάλλου μερικοί ασθενείς με δυσκοιλιότητα θα επιδεινωθούν με την λήψη φυτικών ινών ιδίως όταν αυτή γίνεται ανεξέλεγκτα. Μια μελέτη έδειξε πως το 80% των ασθενών με δυσκοιλιότητα βραδείας διόδου και το 63% των ασθενών με δυσχεσία δεν βελτιώθηκε με αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών.

Μύθος: Tα διεγερτικά καθαρτικά δεν δρουν ενώ η χρόνια λήψη καθαρτικών επηρρεάζει την λειτουργία του εντέρου και οδηγεί σε αντοχή και εθισμό.

Τα καθαρτικά αδρά χωρίζονται σε 3 κατηγορίες: τα οσμωτικά [λακτουλόζη, πολυαιθυλενική γλυκόλη, σορβιτόλη], τα διογκωτικά [ψύλλιο], και τα διεγερτικά [σέννα, δισακοδύλη..]. Δεν είναι όλα τα καθαρτικά το ίδιο δραστικά σε όλους τους ασθενείς. Μελέτες με ελλιπή σχεδιασμό που είχαν γίνει σε ζώα και μιλούσαν για βλάβη στο εντερικό νευρικό πλέγμα σε χρόνια χρήση καθαρτικών διεγερτικών δεν επιβεβαιώθηκαν ποτέ σε μελέτες σε ανθρώπινο πληθυσμό. Το φαινόμενο της αντοχής σε χρόνια χρήση είναι εξαιρετικά ασύνηθες.

Σημεία και Συμτώματα κινδύνου που απαιτούν περαιτέρω έλεγχο με κολονοσκόπηση ή άλλες διαγνωστικές εξετάσεις σε ασθενείς με δυσκοιλιότητα

• Ανεξήγητη απώλεια βάρους
• Νυκτερινός πόνος
• Αίμα στα κόπρανα
• Πρόσφατη αλλαγή στις εντερικές συνήθειες
• Άλγος πρωκτού κατά την αφόδευση
• Ηλικία > 50 ετών
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου
• Ιστορικό φλεγμονώδους νόσου του εντέρου
• Ευρήματα στην φυσική εξέταση
• Αναιμία, Λευκοκυττάρωση, αυξημένη ΤΚΕ
• Αυξημένο ασβέστιο
• Αυξημένη ΤSH

    Αντιμετώπιση του προβλήματος: Τα άτομα που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της δυσκοιλιότητας μπορεί να έχουν ένα ή περισσότερους λόγους από τους ανωτέρω οπότε χρειάζονται μια γενικότερη αντιμετώπιση. Γενικά όταν υφίσταται το πρόβλημα ή και προληπτικά για να μην δημιουργηθεί,καλό είναι να αλλάξει  ή να εμπλουτιστεί η καθημερινότητα με εκείνες τις συμπεριφορές που μπορούν αποδεδειγμένα να βοηθήσουν.

     Βελτίωση της διατροφής και επίτευξη σωστού σωματικού βάρους: Η δυσκοιλιότητα βελτιώνεται με τον εμπλουτισμό του διαιτολογίου με τρόφιμα που περιέχουν φυτικές ίνες. Πρέπει να καταναλώνονται σε καθημερινή βάση τα δημητριακά ολικής άλεσης,μαύρο ψωμί,λαχανικά και φρούτα σε ικανοποιητικές ποσότητες. Καλή πηγή φυτικών ινών είναι και τα όσπρια αλλά δεν συστήνονται σε καθημερινή βάση διότι δεν είναι εύπεπτα από όλους τους ανθρώπους.Πολύ ευεργετικά τρόφιμα για την δυσκοιλιότητα είναι τα φρούτα και κυρίως τα δαμάσκηνα, τα ακτινίδια και τα σύκα τόσο φρέσκα όσο και αποξηραμένα.Η κατανάλωση σε καθημερινή βάση ωμών λαχανικών (σαλάτες ) και 1 εως 2 φορές την εβδομάδα λαδερών λαχανικών (κυρίως μπάμιες και φρέσκα φασολάκια) βοηθούν σημαντικά την διατήρηση μιας καλής λειτουργίας του εντέρου. Συνιστάται η κατανάλωση ελαιόλαδου σε μια ποσότητα 5 κουταλιών της σούπας και όχι σε τηγανιτή μορφή.Διάφορα φυτικά ροφήματα όπως το χαμομήλι μπορούν να βοηθήσουν ορισμένα άτομα.

     Το βάρος πρέπει να μειωθεί στα φυσιολογικά επίπεδα για αυτό και πρέπει να εφαρμοστεί πέρα από τις διατροφικές συστάσεις που αναφέρονται παραπάνω και ειδική υποθερμιδική διατροφή. Συνιστάται μια δίαιτα με επαρκή ποσότητα φυτικών ινών και λιπαρών που προέρχονται από το ελαιόλαδο με έμφαση στην κατανάλωση λαχανικών και φρούτων.Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην αρχή μιας υποθερμιδικής διατροφής είναι σύνηθες η εμφάνιση ενός πρόσκαιρου προβλήματος δυσκοιλιότητας αφού αλλάζουν οι διατροφικές συνήθειες και οι θερμιδικές προσλήψεις του ατόμου. Τέλος προτείνεται ή κατανάλωση 1,5 -2 λίτρων νερού ημερησίως .

     Αύξηση φυσικής δραστηριότητας: Όπως αναφέρθηκε παραπάνω η καλή φυσική κατάσταση του οργανισμού συντελεί και στην καλύτερη λειτουργία των συστημάτων του οργανισμού.Η θετική επίδραση που έχει η φυσική δραστηριότητα σε αυτό είναι γνωστή.Η παρουσία άσκησης τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα,κάνοντας ποδήλατο ή γυμναστική ή ακόμα και περπάτημα καταργώντας το αυτοκίνητο στις μετακινήσεις είναι ένα πάρα πολύ καλό ξεκίνημα.

     Βελτίωση της «συνήθειας» με την τουαλέτα: Επιλέξτε μια συγκεκριμένη στιγμή της ημέρας αφήνοντας ένα σχετικό χρονικό περιθώριο (πχ πρωινό,1 ώρα πριν την αναχώρηση για την εργασία) ώστε να προσπαθήσετε να δημιουργήσετε μια τακτική και προγραμματισμένη συνήθεια.Αυτή η καθημερινή επίσκεψη με σχετική υπομονή φυσικά είναι δυνατόν να επαναρυθμίσει το βιολογικό «ρολόι»του εντέρου.

     Καταπολέμηση του άγχους: Το άγχος πρέπει να αντιμετωπίζεται φυσικά όχι μόνο για την δυσκοιλιότητα αλλά γενικότερα.Βρείτε τρόπους να χαλαρώσετε κάνοντας ένα περίπατο ,βρίσκοντας νέα χόμπι και ασχολίες.

    Χρήση ήπιων υπακτικών σκευασμάτων: Η χρήση καθαρτικών ενδείκνυται αφού έχουν δοκιμαστεί οι παραπάνω τρόποι και αμφισβητείται η επιτυχία τους και φυσικά κατόπιν συνεννόησης με τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό.